Gfyuki

Fenolo
Plata kemia strukturo de Fenolo
Tridimensia kemia strukturo de Fenolo
Kristaloj de Fenolo.
Alternativa(j) nomo(j)
Karbolata acido Fenata acido Fenilata acido Fenil hidroksido
Kemia formulo	C6H5OH
CAS-numero-kodo	108-95-2
ChemSpider kodo	971
PubChem-kodo	996
Merck Index	15,7354
Fizikaj proprecoj
Aspekto	trabiveblaj kristaloj
Molmaso	94,113 g·mol-1
Denseco	1,071g cm−3
Fandpunkto	43 °C
Bolpunkto	181,7 °C
Refrakta indico	n76120{displaystyle n_{761}^{20}} 1,5425
Ekflama temperaturo	83 °C
Memsparka temperaturo	79 °C
Solvebleco	Akvo:67 g/L
Mortiga dozo (LD50)	80 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R20/21/22 R23/24/25 R34 R48 R68
Sekureco	S24/25 S26 S28 S36/37/39 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Xi Irita Xn Noca por la sano T Toksa C Koroda
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H301, H311, H314, H318, H331, H341, H373, H411
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P201, P202, P260, P261, P264, P270, P271, P273, P280, P281, P301+310, P301+330+331, P302+352, P303+361+353, P304+340, P305+351+338, P308+313, P310, P311, P312, P314, P321, P330, P361, P363, P391, P403+233, P405, P501[1]
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Kemia strukturo de salikata acido, aktiva parto de aspirino.

Strukturo de cinamata acido.

La fenoloj estas membroj de tiu organika kombinaĵ-familio, en kiuj unu hidroksilgrupo (OH) aliĝas al karbono, kiu estas membro de benzolringo aŭ alia aromata ringo konsistanta el karbonatomoj. La nomo fenolo ne estas nur grupnomo de diversaj kombinaĵoj. Oni nomas ankaŭ fenolo la plej simplan membron de la familio, la monohidroksi-benzolon (C₆H₅OH) (ankaŭ nomata karbolatacido).

La fenoloj similas al la alkoholoj, sed en fenoloj la oksigena atomo estas forte ligita kun la aromata ringo, kaj la ligo inter la hidrogena kaj oksigena atomoj estas do malpli forta, ol en alkoholoj. Pro tio la fenoloj solviĝas en la akvo pli bone kaj la bolpunkto estas pli alta. Ili havas acidan pH-n.

La fenoloj estas - en ĉambra temperaturo - aŭ senkoloraj likvaĵoj aŭ blankaj solidaĵoj. Multaj fenoloj havas pikan, spican odoron. La monohidroksi-benzolo havas agrablan, dolĉetan odoron, sed ĝi estas tre venena kaj kaŭtera.

Produkto |

Oni produktas la t.n. naturan monohidroksi-benzolon el ligna gudro aŭ karba distilado, sed la kombinaĵo estas ankaŭ gajnebla el nafto aŭ el plantoj. La pluaj fenoloj troviĝas en volatila oleo de plantaj grajnoj kaj folioj. Oni pli frue produktis la sintezitajn fenolojn el karbogudro, sed nun oni produktas ilin per benzolo.

Reago |

La acidaj fenoloj reagas kun la fortaj bazoj kaj formas diversajn alkal-metalsalojn – fenoksidojn, fenolatojn aŭ fenatojn. La plej grava reago de la monohidroksi-benzolo estas la kondensado kun formaldehido (aperas ankaŭ akvo). Oni produktas laŭ tiu reago al sintezajn polimerojn, fenol-formaldehid-rezinojn kaj el tiuj plastajn artiklojn.

Oni uzas la fenolojn ankaŭ kiel purigaĵoj, desinfektaĵoj.

Kombinaĵoj |

• Kalia fenoksido


• Kanabinoido


• Natria orto-fenila fenolo


• Psilocibino


• Tirozino

1. 
   ↑ Pubchem