Berbera lingvaro






Berberaj lingvaj areoj


La berbera (maziĥe : ⵜⵉⴼⵉⵏⴰⵖ[1]) lingvaro estas grupo da lingvoj en la afrikazia lingvaro parolataj de berberoj el kies plej multnombraj popoloj estas: kabiloj, ŝelhoj, tamaziĥtoj, rifoj kaj tuaregoj.


La berbera aŭ prefere maziĥa lingvo estas foje konsiderata kiel unu lingvo, kiu ankaŭ ricevas la nomon tamaziɣ aŭ tamaziɣt (Esperante: 'tamaziĥta'). Plejofte tamen, oni dividas ĝin en pluraj malsamaj lingvoj, kies divido ne estas unueca el literatura kaj filologia vidpunktoj.


La nombro de parolantoj estas ĉirkaŭ 11 000 000[2]. Oni kelkfoje mencias la nombron de 4 milionoj en Alĝerio plus kelkaj milionoj en Maroko kaj centoj da miloj en aliaj landoj de Norda Afriko (Tunizio, Libio, Egiptio, Maŭritanio, Niĝero, Malio). Ekzistas ankaŭ grupoj de berberparolantoj enmigrintaj en kelkaj eŭropaj landoj (Francio, Hispanio, Nederlando, Belgio, Britio, Danio).


La 10-an de januaro 2016 la registaro de Alĝerio deklaris la "tamaziĥtan" oficiala ŝtata lingvo.[3]



Ĉefaj popoloj kaj lingvoj |




  • Nomoj: [m] amaĥag; [f] Berberes; [r] berberi


  • Loĝloko: Grupo de nordafrikaj popoloj (tamazigtoj, rifoj, ŝeluhoj, tuaregoj, kabiloj k.a.), ĉefloĝantoj de Nord-Afriko, Centra kaj Okcidenta Saharo


  • Loĝantaro: Pli ol 11 520 000 (1992).


  • Lingvo: Berberaj-libiaj lingvoj.


  • Religio: Islamanoj sunaistoj (plejmulte), islamanoj ĥariĝistoj, judoj, kristanoj.


Kabiloj




  • Nomoj: [f] Kabyles; [r] kabili


  • Loĝloko: Montaraj regionoj de Norda Alĝerio: Kabilio


  • Loĝantaro: 3 000 000 (1992).


  • Lingvo: kabila.


  • Religio: Islamanoj sunaistoj.


RIFOJ




  • Nomoj: france rif, hispane rifeños


  • Loĝloko: Norda Maroko: regiono de la Rif-montaro. Melilo


  • Loĝantaro: 1 250 000 (1992).


  • Lingvo: rifa.


  • Religio: Islamanoj sunaistoj.


Ŝelhoj




  • Nomoj: propra nomo singulare ⴰⵛⵍⵃⵉ ašelḥi aŭ ašlḥi, plurale ⵉⵛⵍⵃⵉⵢⵏ išelḥijen aŭ išlḥijn , france chleuhs


  • Loĝloko: montaroj Supera Atlaso kaj Anti-Atlaso en la centro de Maroko, kaj ebenaĵo Sus en suda Maroko


  • Loĝantaro: ĉirkaŭ 4 000 000.[4]


  • Lingvo: ŝelha.


  • Religio: sunaisma Islamo.


Tuaregoj




  • Nomoj: [m] imoŝag; [f] Touareg; [r] tuaregi


  • Loĝloko: Saharaj regionoj en Malio, Niĝero, Burkino, Alĝerio kaj Libio


  • Loĝantaro: 1 150 000 (1992), inter ili en Malio pli ol 610 mil


  • Lingvo: tuarega.


  • Religio: Islamanoj sunaistoj.



Referencoj |





  1. ↑ Noto : Temas pri la berbera skribita en la nov-berbera alfabeto adaptita por komputiloj kaj aliaj modernaĵoj


  2. ↑ Lingva Prismo: Berberaj lingvoj


  3. ↑ artikolo "La promotion de tamazight langue nationale et officielle consolide l'identité nationale" ("la subteno de la tamaziĥta lingvo nacia kaj oficiala firmigas la nacian identecon" en la retejo de la ŝtata alĝeria gazetara servo] (france)


  4. ↑ [http://www.ethnologue.com/language/shi Lewis, M. Paul kaj aliaj: libro Ethnologue: (2015), publikigita en Dalaso, Teksaso, Usono, ankaŭ havebla en la retejo ethnologue.com





  • Kategorio Berbera lingvaro en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)


  • Berbera lingvaro en la Vikivortaro (Universala vortaro)









-

Popular posts from this blog

Ponta tanko

Image
Usona ponta tanko M60A1 Ponta tanko estas, simile kiel kirasita savveturilo, inter specialaj kirasitaj transportiloj. Kiel pontaj tankoj eblas konsideri ĉiujn memmovigaj rimedoj ebligantaj superi obstaklojn ĝis larĝeco 24 metroj rekte en spaco de bataloperacoj. Ties ĉefa tasko estas ebligi al la propraj taĉmentoj daŭrigi en rapida antaŭenirado sen senbezona reteniĝo. El tio pli-malpli rezultas taktikaj-teknikaj postuloj, kiujn ili devas plenumi. Precipe temas pri kapablo operacii komune kun unue-sinsekvaj taĉmentoj kaj transpontigi obstaklojn dum kelke da minutoj. This page is only for reference, If you need detailed information, please check here
Read more

Tantalo (mitologio)

Image
Ĉi tiu artikolo temas pri mitologio. Por aliaj signifoj vidu la paĝon Tantalo (apartigilo) . Tantalo , laŭ Gioacchino Assereto. Laŭ la helena mitologio, Tantalo (el la greka Τάνταλος , ŝancelanta aŭ tre malfeliĉa ) estis filo de Zeŭso kaj la oceanidino Pluto, laŭ la plej divastigata versio. Li estis reĝo de Frigio [1] aŭ de la monto Sipilo, en Lidio (Malgrandazio) [2] kaj post sia morto li suferis eternan torturadon ĉe la Tartaro, la plej profunda parto de Hadeso, rezervita por la plej perversaj homoj. Tamen, kelkaj rakontoj asertas ke li estis reĝo de Argo aŭ de Korinto [3] , aŭ ke li migris norden el la monto Sipilo por akiri la tronon de Paflagonio, el kie Ilo forpelis lin pro tio, ke Tantalo forkaptis kaj seksperfortis lian fraton Ganimedon [4] , kaj tiel ofendis la diojn. Verŝajne li ankaŭ regis urbon en okcidenta Anatolio, kiun oni nomis Tantalis [5] pro li, aŭ Sipilo , pro la monto sur kies flanko ankoraŭ staras ĝiaj ruinaĵoj [6] . Laŭ la geografiisto Strabo,...
Read more

Erzsébet Schaár

Image
Erzsébet Schaár Memportreto de Erzsébet Schaár en Pécs Personaj informoj Naskiĝo 27-an de julio 1908 ( 1908-07-27 ) en Budafok Morto 29-an de aŭgusto 1975 ( 1975-08-29 ) (67-jara) en Budapeŝto Ŝtataneco Hungario Profesio skulptisto Familianoj Edz(in)o Tibor Vilt v   •   d   •   r Erzsébet Schaár [erĵEbet ŝAr], laŭ hungarlingve kutima sinsekvo Schaár Erzsébet estis hungara skulptisto. Ŝia edzo estis Tibor Vilt. Déryné Széppataki Róza en Miskolc fare de Erzsébet Schaár Erzsébet Schaár [1] naskiĝis la 27-an de julio 1908 en Budafok, ŝi mortis la 29-an de aŭgusto 1975 en Budapeŝto. Enhavo 1 Biografio 2 Elektitaj solaj ekspozicioj 3 Elektitaj kolektivaj ekspozicioj 4 Elektitaj skulptaĵoj 5 Elektitaj disĉiploj 6 Fontoj 7 Referencoj Biografio | Erzsébet Schaár studis en Industriarta Lernejo, poste en Reĝa Belarta Altlernejo (1924-1926). Ŝia ĉefinstruisto estis Zsig...
Read more