Gfyuki

Gryfino
Blazono
DMS
Genitivo de la nomo	Gryfina
Provinco	Okcidenta Pomerio
Distrikto	Distrikto Gryfiński
Komunumo	Komunumo Gryfino
Speco de komunumo	Urbo-kampa
Urborajtoj	1254
Koordinatoj	53° 15′ N, 14° 29′ O53.2514.483333333333Koordinatoj: 53° 15′ N, 14° 29′ O
Areo	9,58 km²
Loĝantaro	21561 (en 2005)
Loĝdenso	2 253 loĝ./km²
Poŝtkodo	74-100
Telefona antaŭkodo	91
Aŭtokodo	ZGR
TERYT	4324306044
Estro	Henryk Piłat
Titolo de estro	Urbestro
Adreso de estraro	ul. 1 Maja 16
Retpoŝto de estraro	burmistrz@gryfino.pl
Poŝtkodo de estraro	74-100
Telefono de estraro	91 416-22-10
Fakso de estraro	91 416-27-02
Ĝemelaj urboj	(Germanio) Gartz (Odro) (Germanio) Schwedt (Germanio) Bersenbrück (Pollando) Barlinek
Komunuma retejo	http://www.gryfino.pl
v • d • r

Gryfino (kaŝube: Gripiewò, Grifënoestas; diversaj nomoj de la urbo dum historio:

La gentoj de okcident-slavoj, en la 9-a kaj 10-a jarcentoj

Supozata grandeco de la lando de la unua pola princo Mjeŝko la 1-a

Pollando dum la regado de Boleslavo la 3-a Kurbabuŝa

Gryphenhaghen 1254, Gryfenhagen 1270, Grifenhaghen 1303, Griphenhagen 1330, Grifenhagen 1535, Griffenhagen 1539, Greiffenhagen 1539, Griffenhagen 1540, Grippnhagn 1570, Grippenhag, Griffenhage, Alten Stettin 1588, Greiffenhagen 1618, Greiffenhagen 1789, 1827; platgermane: Gripenhagen, germane:. Greifenhagen) - urbo en Okcidenta Pomerio en Pollando.

Ĝi apartenas al komunumo Gryfino en distrikto Gryfiński.

Historio |

Historio de Gryfino en Mezepoko |

La princo de Pomerio Barnim la 1-a "Bona" (1210-1287)

Duko de Pomerio Bogusław la 4-a kun sia edzino

La Hansa Ligo ĉirkaŭ la jaro 1400

 nederlanda zono

 vestfalia zono

 saksia zono

 vendia zono

 brandenburgia zono

 pomeria zono

 prusia zono

 livonia zono

 svedia zono

Pomeria duko de Szczecin Otton la 1-a

En la frua Mezepoko en la loko de Gryfino estis setlejo de slavoj tiam nomata Dąbrowa. Tamen dokumentita mencio pri Gryfino estas el la 13a jc. La urborajtojn laŭ la leĝo de Magdeburgo Gryfino ricevi enm la jaro 1254 laŭ la dokumento pri lokigo farita de princo de Pomerio Barnim la 1-a "Bona" (1210-1287) (vidu la apudan bildon). Co więcej, początki osadnictwa ludzkiego na
ziemi gryfińskiej sięgają 8 000 lat p.n.e., a Słowianie osiedlili się na tym
obszarze prawdopodobnie w VIII-IX wieku (vidu la supran mapon). W momencie lokacji Gryfino otrzymało
100 łanów gruntów ornych, 100 łanów pastwisk oraz lasów, zwolnienie z danin na
sześć lat i prawo wolnej żeglugi na rzekach. Nowy ośrodek szybko zyskiwał na
znaczeniu otrzymując dalsze przywileje, na przykład prawo zakładania cechów i
gildii kupieckich. Pierwszymi wójtami Gryfina byli jego zasadźcy, w pierwszej
połowie XIV stulecia wójtostwo przeszło w ręce najbogatszego w mieście rodu
Wobberminów. Miastem zarządzało dwóch burmistrzów. En la jaro 1283 urbo Gryfino ekstaris kontraŭ duko de Pomerio Bogusław la 4-a (vidu la apudan bildon). Od 1295 roku Gryfino leżało na terenie Księstwa
szczecińskiego Ottona I. De la 14a jc Gryfino estas ano de la Hansa Ligo (vidu la apudan mapon). En januaro 1341 Szczecin kaj Gryfino malobeis pomerian princon de Szczecin Otton la 1-a (vidu la suban bildon) kaj princon Barnim la 3-a, kaj ekobeis al la princoj de podporządkowały się książętom wołogoskim i wezwały ich do objęcia rządów w księstwie. W drugiej połowie XIV wieku Gryfino związane coraz
silniej ze Szczecinem zaczęło tracić na znaczeniu. Do końca stulecia uzależniło
się całkowicie pod względem gospodarczym od stolicy księstwa, schodząc do roli
ośrodka rynku lokalnego.

(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)

Historio de Gryfino de la 16a jc ĝis la 19a jc |

En la jaro 1530 okazis en la urbo granda brulego (incendio) kiu detruis la tutan urbon. Dum la Tridekjara milito en la jaro 1630 incendio detruigis la kvartalon de slavoj.

Eŭropo dum la Tridekjara Milito

Od 1640 roku miasto
znajdowało się pod władaniem Szwedów, którzy przed opuszczeniem miasta w 1679 roku
zniszczyli mury obronne i mosty, co spowodowało spadek znaczenia handlowego
Gryfina. W XVIII wieku miasto podupadło gospodarczo, do czego przyczyniły się
miedzy innymi splądrowanie przez wojska rosyjskie w 1760 roku podczas wojny
siedmioletniej oraz wielka powódź z 1780 roku. W tym czasie coraz większe
znaczenie jako źródło utrzymania mieszkańców zyskiwało rolnictwo. Ponowne ożywienie
nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku. W latach 1857-1860 zbudowano drewniane
mosty na Regalicy i Odrze, w 1877 roku miasto otrzymało połączenie kolejowe ze
Szczecinem, w 1895 roku ze Swobnicą, a w 1898 roku z Pyrzycami. Obok linii
kolejowej i szosy, Gryfino połączone było ze Szczecinem i innymi miastami nad
Odrą licznymi regularnymi liniami żeglugi, których statki przewoziły zarówno
ładunki jak i pasażerów. W 1866 roku na terenach należących do miasta pracowało
9 młynów. Tamen la industrio tiam ne estis grava por Gryfino.

(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)

Historio de Gryfino dum la 20a jc |

La panoramo de la urbo

En la jaro 1904 oni komenci la reguligon de la fluo de lka rivero Odro. Około 1930 roku wybudowano fabrykę mydła,
garbarnię i wytwórnię kapeluszy filcowych. Dodatkowo wzniesiono szkołę rolniczą
i rzeźnię, na północ od miasta zlokalizowano duży zakład suchej destylacji
drewna. W dniach od 8 do 21 marca 1945 roku toczyły się ciężkie walki o Gryfino,
w wyniku których miasto zostało zniszczone w 75%.

Curzon-linio kaj ŝanĝoj de la teritorio de Pollando post la Dua Mondmilito

La gotika preĝejo de la Naskiĝo de Maria

Post la fino de Dua Mondmilito la urbo eniris Pollandon laŭ la decido de la Potsdama konferenco kaj ankaŭ laŭ la decidoj de la konferenco komenciĝis la procedo de translokiĝo de la germana popolo kaj anstataŭigo de ili per poloj de la centra Pollando kaj de orienta Pollando de post la Curzon-linio (vidu la apudan mapon). We wrześniu 1945 roku pracę rozpoczęły szkoła
podstawowa oraz gimnazjum i liceum ogólnokształcące. Pierwsi Polacy zatrzymali
się w Gryfinie 2 maja 1945 roku. Ludność niemiecka została zmuszona do
opuszczenia tych terenów. Współczesna nazwa miasta została wprowadzona 7 maja
1946 roku. W latach 1954-1975 Gryfino pełniło rolę siedziby powiatu w ówczesnym
województwie szczecińskim. W 1987 roku miasto liczyło 20 tysięcy osób. Po
reformie administracyjnej z 1999 roku ponownie stało się miastem powiatowym. La hodiaŭa Gryfino havas tre interesajn historiajn memoraĵojn, kelkajn tenisejojn kaj modernajn sport-objektojn kaj ripozejojn.

(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)

Bibliografio |

• Fritz R. Barran, Städte-Atlas Pommern, Leer: Rautenberg, 1993.

• Biuro Studiów i Projektów Europejskich, Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Gryfino, Szczecin-Gryfino: Urząd Gminy Gryfino, 2007.

• Mieczysław Jaroszewicz, Żydzi oraz ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku, Varsovio: DIG, 2007.

• Kazimierz Rymut, Nazwy Miast Polski, Vroclavo: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987.