Gfyuki

Ne konfuzu ĉi tiun artikolon kun Leopoldo la 1-a (Belgio).

Leopoldo la 1-a
Sankta Romia Imperiestro
Persona informo
Naskiĝo	9-an de junio 1640 (1640-06-09) en Vieno
Morto	5-an de majo 1705 (1705-05-05) (64-jara) en Vieno
Tombo	Imperia kripto, Vieno [#]
Religio	katolika eklezio [#]
Ŝtataneco	Aŭstrio • Germanio [#]
Subskribo
Familio
Dinastio	Habsburgoj [#]
Patro	Ferdinando la 3-a [#]
Patrino	Maria Anna of Spain [#]
Gefratoj	Mariana de Aŭstrio • Archduchess Maria Anna Josepha of Austria • Eleanor of Austria • Ferdinando la 4-a • Archduke Charles Joseph of Austria [#]
Edzino	Claudia Felicitas of Austria • Eleonora Magdalena de Palatinato-Neuburg • Margareta Teresa de Hispanio [#]
Idoj	Maria Antonia of Austria • Jozefo la 1-a • Archduchess Maria Elisabeth of Austria • Archduke Leopold Joseph of Austria • Maria Ana de Aŭstrio • Archduchess Maria Theresa of Austria • Karolo la 6-a • Archduchess Maria Magdalena of Austria • Archduchess Maria Josepha of Austria (1687–1703) [#]
Profesio
Okupo	komponisto • monarko [#]
[#]	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Pola reĝo Johano la 3-a Sobieski renkontiĝas kun imperiestro de Sankta Romia Imperio Leopoldo la 1-a dum la Batalo de Vieno, pentraĵo de Artur Grottger

Leopoldo la 1-a (1658 – 1705)

• li naskiĝis la 9-an de junio de 1640.


• gepatroj: imperiestro Ferdinando la 3-a kaj Mario Anno Habsburga.


• 
  imperiestro romia, ĉiam pligrandiganto de la imperio, apostola reĝo hungara kaj reĝo kaj princo-elektisto ĉeĥa kaj reĝo germana, kroatia, slavonia kaj lombardia, arkiduko aŭstria kaj duko stiria, karintia kaj krajna, silezia kaj transilvania, margrafo moravia kaj grafo tirola, gorizia kaj istria.


• li parolis latine, itale, hispane, germane.


• 
  1640 – 1654 kiel dunaskita princo li estis edukata por pastraro.


• li komponis 79 templajn komponaĵojn, 8 oratoriojn, 155 kantojn, 17 baletojn kaj kelke da teatraj ludoj.


• 
  1654 post morto de frato Ferdinando la 4-a li fariĝis sekvanto de la trono.


• 
  1656 – 1705 li fondis Universitaton en Innsbruck, Vroclavo kaj altlernejon en Olomouc kaj templon de sankta Petro en Vieno.


• 
  1655 kronado kiel apostola reĝo hungara.


• la 11-an de septembro de 1656 li estis kronita kiel ĉeĥa reĝo.


• 
  1657 post morto de sia patro li ekregis kiel Leopoldo la 1-a.


• 
  julio de 1657 li forveturis Pragon, por ke li de tie gvidis elekton de imperiestro.


• la 1-an de februaro de 1658 Leopoldo ekvojaĝis ĝis Frankfurto ĉe Odro por la kronado.


• la 1-an de aŭgusto de 1658 okazis en Frankfurto la imperiestra kronado.


• 
  1663 – 1664 turkoj prireginte Slovakion, Transilvanion invadis Moravion.


• la 10-an de aŭgusto de 1664 per Vaŝvara Paco suda Slovakio restis sub superregado de turkoj.


• 
  1666 geedziĝo al Margareta Teresa de Hispanio, filino de Filipo la 4-a de Hispanio.


• 
  1666 – 1671 en Hungarujo eksplodis ribelo de F. Wesselényi kaj de P. Zrinský. Leopoldo venkis la ribelon kaj li lasis ekzekuti la gvidintojn.


• 
  1669 naskiĝo de filino Mario Antonino (edzo Maksimiliano la 2-a Emanuelo (Bavario)).


• la 1-an de novembro de 1671 Leopoldo la 1-a subskribis amikan kontrakton kun Francio promesinte, ke li ne subtenos ties malamikojn.


• 
  1672 la franca reĝo Ludoviko la 14-a misuzis la kontrakton kun la imperiestro klopodante konkeri hispanan Nederlandon, landon de hispanaj habsburgoj.


• 
  1673 Leopoldo la 1-a proklamis al li militon.


• 
  1673 mortis lia unua edzino kaj Leopoldo edziĝis al Klaŭdio Felicitas Tirola.


• 
  1676 post morto de sia dua edzino li edziĝis al Eleonoro de Palatinato-Neuburg.


• 
  1678 naskiĝo de filo Jozefo (pli posta reĝo kaj imperiestro).


• 
  1679 per Paco en Nymvegy la imperio perdis Freiburgon, centro de regiono de Breisgburg.


• la 23-an de septembro de 1679 post tio, kiam en Aŭstrio eksplodis pesto, Leopoldo transloĝiĝis en Pragon.


• 
  aprilo de 1680 la kortego forveturis reen ĝis Vieno post tio, kiam la pesto aperis ankaŭ en Prago.


• 
  printempo de 1680 en Bohemio eksplodis la plej granda servutula ribelo, sed kiu estis malvenkita kaj dekoj da homoj estis ekzekutita.


• 
  1680 novan ribelon en Hungarujo kontraŭ habsburgoj komencis magnato grafo Emerich Tököly. Helpe de turkoj li konkerinte la tutan Hungarujon akceptis titolon de hungara reĝo.


• 
  1683 la turkaj soldataroj almarŝis ĝis Vieno, kie ili estis malvenkita je kapo de duko Karolo Lotrina, imperiestra marŝalo. La batalon de Vieno venkis Johano la 3-a Sobieski haltante la ekspansion de Otomana Imperio al Eŭropo.


• 
  1684 soldataroj de Leopoldo la 1-a komencis konkeri Hungarujon. Grafo Tököly fuĝis ĝis Turkio sub ŝirmon de sultano.


• la 1-an de oktobro de 1685 naskiĝo de filo Karolo (pli posta imperiestro kaj reĝo).


• 
  1686 Karolo Lotrina konkeris Petrovaradinon, unu jaro post tio Beogradon kaj Transilvanion.


• 
  1686 mortis Mario Eleonoro, duonpatrino de la imperiestro kaj la tria edzino de Ferdinando la 3-a, kiu eĉ post morto de sia edzo retenis en la kortego de lia filo grandan respekton kaj influon.


• 
  1687 Leopoldo la 1-a nuligis en Hungarujo elektecon de la hungaraj reĝoj. (Andreo la 2-a en la jaro 1222 leĝigis tiun ĉi rajton al la hungara nobelaro.)


• 
  1688 Leopoldo priregis la tutan Hungarujon kaj poste okazis la t.n. Hombuĉado en Prešov (30 nobeloj estis ekzekutitaj kaj al vico konfiskita posedaĵo).


• 
  1691 Leopoldo volis malhelpi pluajn konfliktojn kun la hungara nobelaro kaj tial li permesis praktiki en kelkaj urboj evangeliajn ceremoniojn.


• 
  1693 – 1695 en Bohemio eksplodis ribelo de ĥodoj kaŭzita pro nerespektado de iliaj malnovaj privilegioj el la tempoj de Karolo la 4-a kaj Georgo de Podebrado. La kortega konsilanto Lamminger revokis al la imperiestro, kiu sendis en Ĥodion soldataron, kiu venkis super ĥodoj.


• la 28-an de novembro de 1695 Jan Sladký Kozina, gvidanto de la ribelo de ĥodoj estis en Plzeň ekzekutita.


• 
  1697 en Bohemio estis fonditaj unuaj manufakturoj.


• 
  1699 por dudek jaroj finis la militoj kontraŭ turkoj per Paco Karlovica, per kiu estis renovigita Hungara reĝlando kiel tutaĵo en la manoj de Leopoldo la 1-a kun tio, ke sole malgranda parto ĉe suda limo, nomata Banato, restis al turkoj.


• 
  1700 Leopoldo la 1-a enpraktikigis gregorian kalendaron.


• 
  1701 Leopoldo la 1-a avancis sian aliancanon brandenburgan princo-elektiston kaj prusian dukon Frederikon la 3-an je prusia reĝo.


• 
  1701 komenciĝis milito je heredaĵo post la hispanaj habsburgoj.


• la 5-an de majo de 1705 Leopoldo la 1-a mortis pro hidropulmo.

Antaŭe:	Imperiestroj de la Sankta Romia Imperio	Poste:
Ferdinando la 3-a	1658-1705	Jozefo la 1-a

Antaŭe:	Reĝo de Bohemio	Poste:
Ferdinando la 3-a	1656-1705	Jozefo la 1-a

Antaŭe:	Reĝo de Hungario kaj Kroatio	Poste:
Ferdinando la 3-a	1655-1705	Jozefo la 1-a

Eksteraj ligiloj |

• http://www.futura-dtp.dk/SLAG/Personer/NavneL/Leopold1TR.htm