Furo
|
|---|
|
Furo ripozanta
|
Biologia klasado
|
|---|
Regno:
|
Animaloj Animalia
|
Filumo:
|
Ĥorduloj Chordata
|
Klaso:
|
Mamuloj Mammalia
|
Ordo:
|
Karnovoroj Carnivora
|
Familio:
|
Musteledoj Mustelidae
|
Genro:
|
Musteloj Mustela
|
Specio:
|
Putoro M. putorius
|
Subspecio:
|
M. p. furo
|
|
Trinomo
|
|---|
Mustela putorius furo
(Linnaeus, 1758)
|
Konserva statuso
|
|---|
Konserva statuso: Dombesto
|
Aliaj Vikimediaj projektoj
|
|---|
|
Sistematiko en Vikispecioj
|
|
|
Komunejo pri Furo
|
|
v • d • r
|
|
|
Furo (Putorius furo; Mustela putorius furo), estas subspecio de putoro (Mustela putorius putorius), kiu havas kelkajn variojn: albina, putoraspekta, mutacia (siama, arĝenta, paŝtela). Tiu dombesto estas karnomanĝulo el la familio de musteledoj, pli granda ol mustelo, malpli granda ol mustelkato kaj marteso.
Virfuro estas 40 cm longa (sen vosto) kaj 1,5 kg peza.
Furino estas iom malpli granda (30 cm, 800 g).
Unue tiun beston oni dombestigis pro sia grandeco ĉar permesas eniron en bestotruon por forkurigi ĉefe kuniklojn. Tiujn ĉi oni kaptas per maŝaro antaŭ la eliro. Ĝi estas uzata por ĉasi kuniklojn kaj tial ĝi estas nomata ankaŭ ĉasputoro. Ĝi estas ankaŭ uzata por malpliigi la nombron da ratoj kaj musoj.
Plie urbaj loĝantoj ofte bredas ĝin kiel hejman amikon. Tiu uzo por kunula besto ekzistas longe. Eks-grekoj jam havas tiun beston, kaj samtempe mustelojn, kiel kunulajn bestojn antaŭ ol ili malkovris katon en Egiptio. Poste romianoj enmetadis katojn en Eŭropo, furo restas kunula besto dum la tuta Mezepoko, kaj tiu uzo finiĝis finfine dum romantikismo.
Furo ekestas denove kunula besto. Ege ludema, ĝi ne estas pli agresema ol kato aŭ ol hundo. Vigla, facilmova kaj kun granda scivolo, ĝi povas malaperi en lokojn neimageblajn kaj kie dormiĝi dum longa tempo (ĝi dormas dum de 16 ĝis 20 horoj malpo tago).
Same kiel ĉiuj dombestoj, ĝi povas veturigi malsanojn ĝis homoj (angle : zoonosis).
Proverba estas ĝia rapideco.
Vivantaj karnomanĝulaj specioj
|
|---|
Regno: Animalo • Filumo: Ĥorduloj • Klaso: Mamuloj • Infraklaso: Placentuloj • Superordo: Laurasiatheria
|
Subordo de feliformedoj
|
|---|
|
|
Nandiniedoj |
Nandinioj |
Dikvosta nandinio (N. binotata) |
|---|
|
|---|
Herpestedoj
(Herpestoj)
|
Atilakoj |
Marĉa atilako (A. paludinosus) |
|---|
Bdelogaloj |
Dikvosta bdelogalo (B. crassicauda} • Uganda bdelogalo (B. jacksoni) • Nigrapieda bdelogalo (B. nigripes)
|
|---|
Krosarĥoj |
Reĝa krosarĥo (C. alexandri) • Okcidenta krosarĥo (C. ansorgei) • Krepuska krosarĥo (C. obscurus) • Platkapa krosarĥo (C. platycephalus)
|
|---|
Ciniktoj |
Vulpa cinikto (C. penicillata) |
|---|
Dologaloj |
Savana dologalo (D. dybowskii) |
|---|
Galereloj |
Angolan Slender Mongoose (G. flavescens) • Somalian Slender Mongoose (G. ochracea) • Griza galerelo (G. pulverulenta) • Helrufa galerelo (G. sanguinea)
|
|---|
Helogaloj |
Hirta helogalo (H. hirtula) • Nana helogalo (H. parvula)
|
|---|
Herpestoj |
Kurtvosta herpesto (H. brachyurus) • Herpesto Mungo (H. edwardsii) • Bruna herpesto (H. fuscus) • Herpesto ikneŭmono (H. ichneumon) • Malgranda herpesto (H. javanicus) • Longnaza herpesto (H. naso) • Kolzona herpesto (H. semitorquatus) • Ruĝbruna herpesto (H. smithii) • Kraba herpesto (H. urva) • Longhara herpesto (H. vitticollis)
|
|---|
Ikneŭmonoj |
Blankvosta iĥneŭmio (I. albicauda) |
|---|
Liberiiktoj |
Malhela liberiikto (L. kuhni) |
|---|
Mungotoj |
Gambian Mongoose (M. gambianus) • Zebra mungoto (M. mungo)
|
|---|
Paraciniktoj |
Griza paracinikto (P. selousi) |
|---|
Rinĥogaloj |
Svelta rinĥogalo (R. melleri) |
|---|
Surikatoj |
Rektvosta surikato (S. suricatta) |
|---|
|
|---|
Hienedoj
(Hienoj)
|
Krokutoj |
Makulita krokuto (C. crocuta) |
|---|
Hienoj |
Bruna hieno (H. brunnea) • Striita hieno (H. hyaena)
|
|---|
Proteloj |
Kolharara protelo (P. cristatus) |
|---|
|
|---|
Felisedoj |
Larĝa familia listo estas sube |
|---|
Viveredoj |
Larĝa familia listo estas sube |
|---|
Eupleridedoj |
Larĝa familia listo estas sube |
|---|
|
|
Familio de felisedoj
|
|---|
|
|
Felinenoj |
Acinoniksoj |
Gepardo (A. jubatus) |
|---|
Karakalo |
Karakalo (C. caracal) |
|---|
Katopumoj |
Katopumo (C. badia) • Azia ora kato (C. temminckii)
|
|---|
Felisoj |
Ĉina dezerta kato (F. bieti) • Kato (F. catus) • Ĝangala kato (F. chaus) • Palasa kato (F. manul) • Sabla kato (F. margarita) • Nigrapieda kato (F. nigripes) • Sovaĝa kato (F. silvestris) • Hejma kato (Felis silvestris f. catus)
|
|---|
Ocelotoj |
Pantanala kato (L. braccatus) • Pampo-kato (L. colocolo) • Salmarĉa oncifeliso (L. geoffroyi) • Tigrostria kato (L. guigna) • Anda montara kato (L. jacobitus) • Pampasa kato (L. pajeros) • Oceloto (L. pardalis) • Panterkato (L. tigrinus) • Margajo (L. wiedii)
|
|---|
Servaloj |
Servalo (L. serval) |
|---|
Linkoj |
Kanada linko (L. canadensis) • Eŭrazia linko (L. lynx) • Iberia linko (L. pardinus) • Rufa linko (L. rufus)
|
|---|
Pardofelisoj |
Marmorata pardofeliso (P. marmorata) |
|---|
Prionailuroj |
Leoparda kato (P. bengalensis) • Kato de Iriomoto (P. iriomotensis) • Platfrunta iktailuro (P. planiceps) • Rufa prionailuro (P. rubiginosus) • Fiŝkapta kato (P. viverrinus)
|
|---|
Profelisoj |
Afrika ora kato (P. aurata) |
|---|
Pumoj |
Pumo (P. concolor) • Jaguarundio (P. yagouaroundi)
|
|---|
|
|---|
Panterenoj |
Neofeliso |
Nebula neofeliso (N. nebulosa) • Sunda neofeliso (N. diardi)
|
|---|
Panteroj |
Leono (P. leo) • Jaguaro (P. onca) • Leopardo (P. pardus) • Tigro (P. tigris)
|
|---|
Uncioj |
Neĝleopardo (U. uncia) |
|---|
|
|---|
|
|
Familio de viveredoj (inkluzive de zibetoj)
|
|---|
|
|
Paradoksurenoj |
Biturongoj |
Arktito binturongo (A. binturong) |
|---|
Arktogalidioj |
Tristria arktogalidio (A. trivirgata) |
|---|
Makrogalidioj |
Trelonga makrogalidio (M. musschenbroekii) |
|---|
Pagumoj |
Blankmaska pagumo (P. larvata) |
|---|
Paradoksuroj |
Azia palm-civeto (Paradoxurus hermaphroditus) • Malhela paradoksuro (P. jerdoni) • Ora paradoksuro (P. zeylonensis)
|
|---|
|
|---|
Hemigalinedoj |
Ĥrotogaloj |
Kontrastkolora ĥrotogalo (C. owstoni) |
|---|
Cinogaloj |
Lutra cinogalo (C. bennettii) |
|---|
Diplogaloj |
Bruna diplogalo (D. hosei) |
|---|
Hemigaloj |
Kurbunga hemigalo (H. derbyanus) |
|---|
|
|---|
Prionodonenoj
(Prionodoj)
|
Prionodoj |
Striita priodono (P. linsang) • Makulita priodono (P. pardicolor)
|
|---|
|
|---|
Viverinedoj |
Cibetkatoj |
Afrika cibetkato (C. civetta) |
|---|
Genotoj
(Genotoj)
|
Hela genoto (G. abyssinica) • Dikvosta genoto (G. angolensis) • Rufa genoto (G. rubiginosa) • Kamerunia genoto (G. cristata) • Punktetita genoto (G. genetta) • Liberia genoto (G. johnstoni) • Leoparda genoto (G. maculata) • Pardina genoto (G. pardina) • Akva genoto (G. piscivora) • Reĝa genoto (G. poensis) • Densmakulara genoto (G. servalina) • Haŭsa genoto (G. thierryi) • Tigromakulita genoto (G. tigrina) • Grandringa genoto (G. victoriae)
|
|---|
Poianoj |
Leighton's Linsang (P. leightoni) • Longovosta poiano (P. richardsonii)
|
|---|
Viveroj |
Borda vivero (V. civettina) • Makulita vivero (V. megaspila) • Vivero tangalungo (V. tangalunga) • Granda hindia zibeto (V. zibetha)
|
|---|
Viverikuloj |
Malgranda hindia zibeto (V. indica) |
|---|
|
|---|
|
|
Familio de eŭpleridedoj
|
|---|
|
|
Eŭplerinedoj |
Kriptokroptoj |
Aŭdaca kriptokropto (C. ferox) |
|---|
Fanalukoj |
Fajnmuzela fanaluko (E. goudotii) |
|---|
Fosoj |
Madagaskara cibetkato (Fossa fossana)
|
|---|
|
|---|
Mungotedoj |
Galidienoj |
Ringvosta galidio (G. elegans) |
|---|
Galidiktoj |
Longstriara galidikto (G. fasciata) • Strietita galidikto (G. grandidieri)
|
|---|
Mungotiktoj |
Mallarĝstriita mungotikto (M. decemlineata) |
|---|
Salanoj |
Brunvosta salano (S. concolor) |
|---|
|
|---|
|
|
Subordo de kaniformedoj (kontinuo malsupre)
|
|---|
|
|
Ursedoj
(Ursoj)
|
Pandoj |
Granda pando (A. melanoleuca) |
|---|
Sunursoj |
Sunurso (H. malayanus) |
|---|
Melursoj |
Melurso longlipa (M. ursinus) |
|---|
Tremarktoroj |
Okulvitra urso (T. ornatus) |
|---|
Ursedoj |
Amerika nigra urso (U. americanus) • Bruna urso (U. arctos) • Blanka urso (U. maritimus) • Azia nigra urso (U. thibetanus) • Griza urso (U. arctos horribilis)
|
|---|
|
|---|
Mefitidedoj
(Skunkoj)
|
Konepatoj
(Hog-nosed
skunkoj)
|
Larĝastria konepato (C. chinga) • Suda konepato (C. humboldtii) • Blankdorsa konepato (C. leuconotus) • Blankverta konepato (C. semistriatus)
|
|---|
Mefitoj |
Longvosta mefito (M. macroura) • Striita mefito (M. mephitis)
|
|---|
Midaoj |
Stinka midao (M. javanensis) • Filipina midao (M. marchei)
|
|---|
Spilogaloj
(Skunkoj)
|
Suda spilogalo (S. angustifrons) • Okcidenta spilogalo (S. gracilis) • Makulita spilogalo (S. putorius) • Pigma spilogalo (S. pygmaea)
|
|---|
|
|---|
Procionedoj |
Basaricionoj
(Olingoj)
|
Suda basariciono (B. alleni) • Orienta basariciono (B. beddardi) • Svelta basariciono (B. gabbii) • Norda basariciono (B. lasius) • Okcidenta basariciono (B. pauli)
|
|---|
Basariskoj |
Kata basarisko (B. astutus) • Malgranda basarisko (B. sumichrasti)
|
|---|
Nazuoj
inkluzive de (Nazuoj)
|
Blanknaza nazuo (N. narica) • Ruĝa nazuo (N. nasua)
|
|---|
Nazueloj
inkluzive de (Nazuoj)
|
Montara nazuo (N. olivacea) |
|---|
Cerkoleptoj |
Kinkaĵuo (P. flavus) |
|---|
Procionedoj |
Krabo-manĝanta lav-urso (P. cancrivorus) • Lav-urso (P. lotor) • Nana prociono (P. pygmaeus)
|
|---|
|
|---|
Ailuridedoj |
Ailurus |
Malgranda pando (A. fulgens) |
|---|
|
|---|
|
|
Subordo de kaniformedoj (kontinuo malsupre)
|
|---|
|
|
Otarienoj
(Marhundoj)
(inkluzive de marursoj
kaj marleonoj)
(inkluzive de Pinipedoj)
|
Arktocefalenoj |
Suda arktocefalo (A. australis) • Forstera arktocefalo (A. forsteri) • Galapaga arktocefalo (A. galapagoensis) • Antarkta arktocefalo (A. gazella) • Filipina arktocefalo (A. philippii) • Nana arktocefalo (A. pusillus) • Gvadalupa arktocefalo (A. townsendi) • Subantarkta arktocefalo (A. tropicalis)
|
|---|
Marursoj |
Kalorino marurso (C. ursinus) |
|---|
Eŭmetopioj |
Marleono de Steller (E. jubatus) |
|---|
Neofokoj |
Aŭstralia marleono (N. cinerea) |
|---|
Otarioj |
Sud-Amerika marleono (O. flavescens) |
|---|
Marleonoj |
Nov-Zelanda marleono (P. hookeri) |
|---|
Zalofo |
Kalifornia marleono (Z. californianus) • Galapaga marleono (Z. wollebaeki)
|
|---|
|
|---|
Odobenedoj
(inkluzive de Pinipedoj)
|
Odobenoj |
Rosmaro (O. rosmarus) |
|---|
|
|---|
Fokenedoj
(Fokedoj)
(inkluzive de Pinipedoj)
|
Cistoforoj |
Kapuĉnaza cistoforo (C. cristata) |
|---|
Erignatoj |
Barba erignato (E. barbatus) |
|---|
Haliĥeroj |
Griza foko (H. grypus) |
|---|
Histriofokoj |
Rubanda histriofoko (H. fasciata) |
|---|
Hidrurgoj |
Marleopardo (H. leptonyx) |
|---|
Leptoniĥotoj |
Makulita leptoniĥoto (L. weddellii) |
|---|
Lobodonoj |
Karcinovora lobodono (L. carcinophagus) |
|---|
Marelefantoj
(Mirungoj)
|
Rostra mirungo (M. angustirostris) • Marelefanto (M. leonina)
|
|---|
Monaĥfokoj |
Mediteranea monaĥfoko (M. monachus) • Havaja monaĥfoko (M. schauinslandi)
|
|---|
Omatofokoj |
Grandokula omatofoko (O. rossi) |
|---|
Pagofiloj |
Sela pagofilo (P. groenlandicus) |
|---|
Fokoj |
Pacifika foko marhundo (P. largha) • Marhundo (P. vitulina)
|
|---|
Pusoj |
Kaspia puso (P. caspica) • Ringita puso (P. hispida) • Bajkala puso (P. sibirica)
|
|---|
|
|---|
Kanisedoj |
Larĝa familia listo estas sube |
|---|
Musteledoj |
Larĝa familia listo estas sube |
|---|
|
|
Familio de kanisedoj
|
|---|
|
Atelocinoj |
Kurtorela atelocino (A. microtis) |
|---|
Kanisedoj |
Striita ŝakalo (C. adustus) • Oreta ŝakalo (C. aureus) • Kojoto (C. latrans) • Lupo (C. lupus) • Hundo (C. lupus familiaris) • Ĉabraka ŝakalo (C. mesomelas) • Etiopia lupo (C. simensis) • Dingo (Canis lupus dingo)
|
|---|
Cerdocionoj |
Krabovora cerdociono (C. thous) |
|---|
Agvaraoj |
Kolharara agvarao (C. brachyurus) |
|---|
Kuonoj |
Montara kuono (C. alpinus) |
|---|
Pseŭdalopeksoj |
Montara hundo (P. culpaeus) • Hundo de Darwin (P. fulvipes) • Argentina hundo (P. griseus) • Pampa hundo (P. gymnocercus) • Dezerta hundo (P. sechurae) • Griza hundo (L. vetulus)
|
|---|
Likaonoj |
Hiena likaono (L. pictus) |
|---|
Niktereŭtoj |
Procionsimila niktereŭto (N. procyonoides) |
|---|
Otocionoj |
Kurelorela otociono (O. megalotis) |
|---|
Mustelvulpoj |
Praarbara mustelvulpo (S. venaticus) |
|---|
Urocionoj |
Griza urociono (U. cinereoargenteus) • Insula urociono (U. littoralis)
|
|---|
Vulpoj |
Ĝangala vulpo (V. bengalensis) • Blankagriza vulpo (V. canus) • Vulpo ĥamo (V. chama) • Korsaka vulpo (V. corsac) • Tibeta vulpo (V. ferrilata) • Arkta vulpo (V. lagopus) • Grandorela vulpo (V. macrotis) • Sabla vulpo (V. pallidus) • Rupela vulpo (V. rueppelli) • Grizbruna vulpo (V. velox) • Ruĝa vulpo (V. vulpes) • Feneko (V. zerda)
|
|---|
|
|
Familio de musteledoj
|
|---|
|
|
Lutrenoj
(Lutreno)
|
Aonikoj |
Larĝdenta aoniko (A. capensis) • Kurtunga aoniko (A. cinereus)
|
|---|
Marlutroj |
Pacifika marlutro (E. lutris) |
|---|
Lutrenoj |
Makulkola lutro (H. maculicollis) |
|---|
Lutroj |
Kanada lutro (L. canadensis) • Borda lutro (L. felina) • Neotropika lutro (L. longicaudis) • Platkapa lutro (L. provocax)
|
|---|
Lutrenoj |
Rivera lutro (L. lutra) • Harnaza lutro (L. sumatrana)
|
|---|
Lutrogaloj |
Fajna hindia lutrogalo (L. perspicillata) |
|---|
Pteronuroj |
Giganta pteronuro (P. brasiliensis) |
|---|
|
|---|
Musteledoj
(inkluzive de Kolonokoj)
|
Arktonikoj |
Blankgorĝa arktoniko (A. collaris) |
|---|
Eiroj |
Eiro (E. barbara) |
|---|
Grizonoj |
Malgranda grizono (G. cuja) • Granda grizono (G. vittata)
|
|---|
Guloj |
Rabega gulo (G. gulo) |
|---|
Iktonikoj |
Libia stria iktoniko (I. libyca) • Dustria iktoniko (I. striatus)
|
|---|
Lindokonoj |
Patagonia lindokono (L. patagonicus) |
|---|
Martesoj
(Meloj)
|
Amerika marteso (M. americana) • Flavgorĝa marteso (M. flavigula) • Beech Marten (M. foina) • Sudhindia marteso (M. gwatkinsii) • Arbara marteso (M. martes) • Orienta marteso (M. melampus) • Marteso pekano (M. pennanti) • Zibelo (M. zibellina)
|
|---|
Meloj |
Arbara japana melo (M. anakuma) • Tibeta arbara melo (M. leucurus) • Arbara melo (M. meles)
|
|---|
Mielvoruloj |
Dukolora mielvorulo (M. capensis) |
|---|
Melogaloj
(Ferret-badgers)
|
Bornea melogalo (M. everetti) • Griza melogalo (M. moschata) • Bruna melogalo (M. orientalis) • Blankvanga melogalo (M. personata)
|
|---|
Musteloj
(Ermenoj)
|
Brunstria mustelo (M. africana) • Montara mustelo (M. altaica) • Ermeno (M. erminea) • Stepa mustelo (M. eversmannii) • Kolombia mustelo (M. felipei) • Longvosta mustelo (M. frenata) • Japana mustelo (M. itatsi) • Flavventra mustelo (M. kathiah) • Eŭropa mustelo (M. lutreola) • Indonezia montara mustelo (M. lutreolina) • Nigrapieda mustelo (M. nigripes) • Nivala mustelo (M. nivalis) • Naĝhaŭta mustelo (M. nudipes) • Putoro (M. putorius) • Furo (P. furo; M. putorius furo) • Siberia mustelo (M. sibirica) • Flavstria mustelo (M. strigidorsa) • Egipta mustelo (M. subpalmata)
|
|---|
Neovizonoj
(Vizonoj)
|
Amerika nutreolo (N. vison) |
|---|
Poecilogaloj |
Multstria poecilogalo (P. albinucha) |
|---|
Taksideoj |
Arĝenta taksideo (T. taxus) |
|---|
Vormeloj |
Marmora vormelo (V. peregusna) |
|---|
|
|---|
|
|
Divido de organismoj laŭ deveno de ilia nutraĵo
|
|---|
|
↑ Supre KARNOMANĜULOJ ↑
|
herbovorantoj
(herbo) |
ĉiovorantoj
(ĉiomanĝanto) |
insektovorantoj
(insekto) |
malkomponantovorantoj
(malkomponiĝanta materialo) |
foliovorantoj
(folioj) |
kadavrovorantoj
(bestkadavraĵoj) |
|
fruktovorantoj
(fruktoj) |
semovorantoj
(semoj) |
lokovorantoj
(loka nutraĵo) |
nektarovorantoj
(nektaro) |
fiŝovorantoj
(fiŝoj) |
sangovorantoj
(sango) |
|
|
|
|
