Sankta-Stefano
Blazono de la urbo Sankta Stefano
La urbo Sankta Stefano, ankaŭ nomata San-Stefano[1], france Saint-Étienne, estas la prefektejo de la franca departemento Loire kaj la kultura centro de la regiono Foreo.
Ĝi situas en sudorienta Francio, 450 kilometroj sude de Parizo kaj 60 kilometroj okcidente de Liono. La regiono apartenas geografie al la orienta bordo de la regiono Massif Central. Proksime de la urbo oni trovas norde la ebenaĵon Plaine du Forez kaj sude la montaron massif du Pilat. La urbo situas averaĝe 516 m super la marnivelo. La riverego Luaro kiu donis la nomon de la departemento trovigas 10 kilometrojn for de la urba centro. La rivero kiu transpasas la urbon, le Furan, estas tute kovrita dum sia vojo en la urbo.
- Koordinatoj: 45°26′N 4°23′O / 45.433°N, 4.383°O / 45.433; 4.383 (Sankta-Stefano)Koordinatoj: 45°26′N 4°23′O / 45.433°N, 4.383°O / 45.433; 4.383 (Sankta-Stefano)
Sankta Stefano havas 180 210 loĝantojn (1999) kaj la tuta urbaro entenas 350 000 homojn.
La esperanta klubo de Sankta Stefano estis kreita en 1904.
Enhavo
1 Historio
2 Kulturo
3 Sporto
4 Ekonomio
5 Edukado
6 Famuloj el Sankta Stefano
7 Vidu ankaŭ
8 Eksteraj ligiloj
Historio |
Sankta Stefano
La nomo de Sankta Stefano aperis unuafoje en libroj dum la 11-a jarcento (vidu Sankta Stefano). La urbo reale komencis kreski je la 15-a jarcento kiam ĝi fariĝis grava centro kie oni produktis armilojn (unue klingarmiloj kaj poste pafarmiloj). Ekde la 16-a jarcento, disvolviĝis la pasamentaĵan industrion.
Je la komenco de la industria revolucio, ankaŭ metalurgiaj fabrikejoj estis kreitaj pro la ĉeestanto de karbaj minejoj en la subgrundo de Sankta Stefano.
Longtempe, Sankta Stefano ne estis grava urbo. Administre, ĝi nur fariĝis la administra centro de la departemento Loire en la jaro 1855. Antaŭe, estis la urbo Feurs (1790-1795), kaj poste la urbo Montbrison (1795-1855), kiuj akceptis tiun situacion.
La unua franca trajna vojo estis konstruita, en 1823, inter Sankta Stefano kaj Andrézieŭ. Ĝi estis uzata por kunporti la karbon de la minejoj ĝis la bordoj de la riverego Loire.
En 1830, Thimonnier inventis la unuan steb-maŝinon ĉi tie.
Kulturo |
Ekzistas loka dialekto "gaga" kiu estas ankoraŭ parolata. Ĝi ne povas esti konsiderata kiel lingvo ĉar ĝi ne havas specifan gramatikon. Tamen, la vortotrezoro estas tre riĉa kaj la akcento tre tipa.
En la urbo Sankta Stefano troviĝas kelkaj interesaj muzeoj.
La muzeo pri moderna arto. Internacia ejo kiu prezentas modernajn artaĵojn. Ĝi posedas la duan artan kolekton en Francio post la centro Georges Pompidou en Parizo.
La muzeo pri arto kaj industrio
La muzeo de la minejo
La muzeo de la geamikoj de la malnova Sankta Stefano
Sporto |
Sankta Stefano posedas faman kaj popularan futbalan teamon: l'ASSE, per plena nomo AS Saint-Étienne. Ĝi superis la francan futbalan ĉampionkonkurson dum la 1970-a jaroj kaj je la komenco de la sekvanta jardeko. Oni kutime nomas la membrojn de la teamo la verduloj (les verts en la franca) kaj la stadionon Geoffroy Guichard la kaldrono (le chaudron en la franca).
Pli tipa sporto en Sankta Stefano estas la cerbatano. Kutime praktikata en la kafejoj, tiu sporto favoris la lukton kontraŭ la malsanoj kiuj tro ofte afektis la pulmojn de la ministoj. Pro tio, la estraroj de la minejoj subtenis tiun sporton.
Ekonomio |
- optika industrio
- mekanika industrio
- ĉokoladaj fabrikejoj
- societa sidejo de la superbazaroj Casino
Sankta Stefano rapide kreskis dum la tempo de la industria revolucio.
La urbo suferis la tri lastajn dekjarojn pro la ekonomia krizo. Ĉiuj minejoj fermiĝis kaj ankaŭ multaj industriaj fabrikejoj. La procento da senlaboruloj multe kreskis kaj la personoj serĉis laboron en aliaj regionoj.
Sankta Stefano celas nun fariĝi impona centro pri la dezajno.
Edukado |
- EMLYON Business School
Famuloj el Sankta Stefano |
En Sankta Stefano, aŭ la aglomeraĵo, naskiĝis aŭ vivis la ĉi-sube personojn :
Thimonnier (1793-1857), tajloro kiu inventis la unuan stebmaŝinon
Benoit Fourneyron (1802-1867), inĝeniero kiu inventis la hidraŭlikan turbinon
Charles Exbrayat (1906-1989), verkisto
Jean Guitton (1901-1999), verkisto kaj filozofo
Jules Janin (1804-1874), verkisto kaj recenzisto
Piem (1923-), desegnisto
Bernard Lavilliers (1946-), kantisto
Ravachol (1859-1892), anarkiisto
Alain Prost (1955-), aŭtomobilveturĉampiono
Vidu ankaŭ |
- Aliaj signifoj de Sankta Stefano
Eksteraj ligiloj |
- http://www.mairie-st-etienne.fr
- http://www.frankreich-sued.de/saint-etienne-server/bilder.htm
- urbo de Sankta Stefano
- aglomeraĵo
↑ Fonto: Kiel traduki okdek franclingvajn vortojn kaj Kiel esperantigi proprajn nomojn (2011), P200
